Qatar và tầm nhìn bóng đá hơn một thập kỷ

Qatar đang có thành tích tốt thời gian qua, họ vô địch Asian Cup 2019, lọt vào bán kết Gold Cup 2021. Đó là trái ngọt từ tầm nhìn cách đây nhiều năm.

Có thể bạn không để ý, nhưng Qatar đã lọt vào bán kết Gold Cup 2021. Và chân sút 24 tuổi của họ, Almoez Ali, đang dẫn đầu danh sách vua phá lưới với 4 bàn thắng. Qatar vẫn đang không ngừng chuẩn bị cho vòng chung kết World Cup 2022 tại nước mình, giải đấu lần đầu tiên được tổ chức ở Qatar và cũng là lần đầu tiên diễn ra vào cuối năm.

Đội hình của Qatar tại Gold Cup năm nay có 8 thành viên đã từng tham dự vòng chung kết U23 châu Á 2018 tại Trung Quốc, đối đầu U23 Việt Nam ở bán kết và sau đó giành hạng 3 vào 3 năm trước, trong đó có những cái tên quan trọng như Ali hay Akram Afif. 2 năm trước, Qatar đã đăng quang Asian Cup sau khi đánh bại Nhật Bản ở chung kết với tỉ số 3-1, và Almoez Ali vẫn là vua phá lưới giải đấu với 9 pha lập công, bỏ xa những đối thủ xếp thứ hai tới 5 bàn. Ở vòng bán kết, họ nhẹ nhàng vượt qua UAE với tỉ số 4-0, trước đó họ hạ Hàn Quốc ở tứ kết.

Những ông lớn của châu lục đã đều gục ngã dưới chân của Qatar, đó như một lời khẳng định về một quyền lực mới. Chắc chắn đây không phải một đối thủ có thể bị xem nhẹ tại World Cup vào cuối năm sau. Thực tế chức vô địch Asian Cup 2019 giống như trái ngọt cho một chiến lược dài hơi với tầm nhìn kéo dài hơn một thập kỷ, nhưng chắc chắn đó không phải cái đích.

Việc Qatar giành được suất đăng cai World Cup 2022 vào tháng 12/2010 đã gây rất nhiều tranh cãi trên khắp thế giới. Khi đó, tờ Sunday Times tố cáo quốc gia vùng Vịnh đã hối lộ cho Liên đoàn Bóng đá Thế giới (FIFA) 400 triệu USD trước ngày công bố 3 tuần, trong khi đài truyền hình Al Jazeera thuộc sở hữu của nhà nước Qatar cũng bị cáo buộc đã cam kết thanh toán 100 triệu USD cho FIFA nếu World Cup về tay đất nước này.

Trong suốt những năm sau đó, các cáo buộc về sự ngược đãi đối với những công nhân xây dựng cơ sở vật chất của giải đấu vẫn liên tục diễn ra. Năm ngoái, đội tuyển Na Uy đã công khai phản đối trước một trận đấu thuộc vòng loại World Cup 2022. Nhưng điều đó không thể nào phủ nhận việc đội tuyển Qatar đã có những bước tiến quan trọng trong thời gian qua. Tất cả được bắt đầu vào năm 2004 khi Học viện Aspire được thành lập từ ý tưởng của Hoàng thân Sheikh Jassim, anh trai của nhà vua Sheikh Tamim bin Hamad al-Thani, với mục đích đào tạo nhân tài, cải thiện chất lượng đội tuyển quốc gia.

Ông Michael Browne, cựu giám đốc học viện Charlton Athletic, là người được thuê giám sát toàn bộ chương trình của học viện từ 2004 đến 2012 với cương vị Giám đốc Bóng đá. Ông chia sẻ với FourFourTwo: “Nếu bạn nhìn đội tuyển Qatar vào đầu những năm 2000 sẽ thấy họ thay đổi HLV mỗi năm và có rất nhiều cầu thủ nhập tịch. Và họ muốn thay đổi tận gốc. Đội tuyển chúng tôi thi đấu không tốt, chính vì thế suy nghĩ lúc đó là ‘Không bận tâm thắng thua, thà thua với cầu thủ của mình còn hơn là bằng những cầu thủ nước ngoài’”.

Một cầu thủ nhập tịch điển hình chính là tiền đạo Sebastian Soria, cầu thủ gốc Uruguay có 10 năm khoác áo đội tuyển Qatar (từ 2007 đến 2017). Nhưng với sự xuất hiện của Aspire, những nhà quản lý muốn tìm kiếm những cầu thủ và HLV giỏi nhất để xây dựng nền móng bóng đá Qatar. Những chế độ đãi ngộ tốt nhất được đặt ra để chiêu mộ hiền tài, Học viện Aspire cũng tích cực mời những CLB hàng đầu thế giới như Manchester United, Real Madrid, Barcelona,… về đá giao hữu.

Và trong một lần như thế, họ đã gặp được Felix Sanchez, HLV trưởng của đội tuyển quốc gia Qatar hiện tại. Khi đó, Sanchez đang làm việc ở La Masia. Ông Michael Browne chia sẻ: “Tôi luôn quan sát các HLV của các đội khác và xem cách họ chỉ đạo. Felix tạo ra ấn tượng lớn và tôi đã mời anh ấy tới làm việc cho chúng tôi. Anh ấy đào tạo các bạn nhỏ và luôn thể hiện sự tận tụy, khát khao giúp cầu thủ tiến bộ và đã tạo được mối quan hệ tốt với họ”.

Sanchez ban đầu tới làm việc ở Aspire, sau đó kinh qua các cấp độ đội tuyển của Qatar. Thách thức công việc dành cho ông không hề nhỏ khi Qatar là đất nước có dân số không cao (gần 2,8 triệu người, trong đó chỉ 300.000 người là người Qatar). Chính vì thế, ông cùng các cộng sự phải tận dụng tối đa những cầu thủ mà mình tìm được để phát huy hết tiềm năng của họ. “Mỗi cầu thủ đều là một dự án với chúng tôi vì ở đây không có quá nhiều người, chúng tôi phải làm sao cho các cầu thủ phát huy hết tối đa năng lực”, chiến lược gia người Tây Ban Nha bày tỏ.

Sanchez đang là HLV có quãng thời gian tại vị lâu nhất ở đội tuyển Qatar trong suốt 37 năm qua. Trong quãng thời gian đó, người tại vị lâu nhất chỉ là 3 năm, còn lại đa phần là 1 hoặc 2 năm, bao gồm những gương mặt nổi tiếng như Philippe Troussier hay Milovan Rajevac. Điều đó cho thấy nền bóng đá này thiếu ổn định đến mức nào. Tuy nhiên, Sanchez đã là thuyền trưởng đội tuyển Qatar 4 năm, trước đó ông là HLV đội U23 và U19 (giành chức vô địch U19 châu Á năm 2014).

Dù thành công và cả thất bại đều có, nhưng Sanchez đang làm tốt công việc của mình. Nhà báo Mitch Freeley, một người đang số ở Qatar, chia sẻ với FourFourTwo: “Sanchez xuất sắc trong khía cạnh quản trị nhân sự và anh ấy xứng đáng được trao cơ hội. Anh ấy hiểu rõ các học trò, biết họ thi đấu thế nào, khi nào họ cảm thấy ổn hay không ổn. Anh ấy tạo ra một sự gắn bó mà ít người làm được”.

Trong khi đó, ông Browne khẳng định Sanchez đã xoay sở quá hay ở một đất nước dân số thấp: “Mọi người không hiểu thực tế khi làm việc ở một đất nước có quy mô dân số thấp như Qatar đâu. Tôi được sinh ra và lớn lên ở Wolverhampton, và nếu bạn nói chúng tôi sẽ tạo ra một đội tuyển quốc gia chỉ từ Wolverhamtpn để thi đấu ở World Cup, mọi người sẽ nghĩ bạn điên. Nhưng đó là điều diễn ra ở Qatar. Felix Sanchez vô địch Asian Cup với một đội hình gần như toàn bộ được đào tạo ở Học viện Aspire. Đó là điều rất đáng tự hào”.

Những cầu thủ trụ cột như Ali hay Afif đều đã đi cùng Sanchez qua nhiều cấp bậc đội tuyển, và họ sẽ là nòng cốt ở World Cup 2022. Qatar vấn đang từng bước hoàn thiện cơ sở vật chất để phục vụ cho ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh. Xấp xỉ 10 tỷ USD đã được chi để xây dựng 7 sân vận động mới và trùng tu lại sân vận động quốc tế Quốc tế Khalifa, 200 tỷ USD được chi cho giao thông và cơ sở hạ tầng nói chung.

Những ngôi sao quốc tế như Xavi Hernandez, Gabi hay Santi Cazorla đã tới thi đấu ở giải vô địch quốc gia Qatar, Xavi sau khi giải nghệ đã tiếp tục ở lại CLB Al Sadd để làm HLV đồng thời trở thành đại sứ cho chiến dịch World Cup 2022. Trong khi đó, trên bảng xếp hạng mới nhất của FIFA, đội tuyển quốc gia Qatar đang đứng thứ 58 thế giới và xếp thứ 5 châu Á.

Qatar có thể không phải một ứng cử viên vô địch ở World Cup năm sau, tuy nhiên, họ sẽ là đội bóng đáng để chúng ta chờ đợi.