La Liga đang là 'con bệnh' lớn nhất của bóng đá châu Âu

Những thất bại cay đắng của Real Madrid và Barcelona tại Champions League chỉ ra vấn đề lớn là La Liga đang phải đối mặt.

Không nhiều kết quả gây sốc trong lịch sử của Champions League để lại tiếng vang lớn hơn chiến thắng của Sheriff Tiraspol trước Real Madrid ngay tại tại Bernabeu.

Một phần nguyên nhân khiến chiến thắng ấy trở nên đặc biệt là câu chuyện về cuộc ly khai của Transnistria, nơi Sheriff Tiraspol đóng đại bản doanh. Transnistria, nằm ở biên giới Moldova và Ukraine, là vùng lãnh thổ không được thừa nhận. Theo quy ước quốc tế, nó thuộc về Moldova. Quốc gia này coi Transnistria là một vùng lãnh thổ tự trị và bản thân những công dân trong vùng lãnh thổ này cũng muốn tách khỏi Moldova thông qua việc tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý nhưng lại không được Moldova công nhận. Một câu chuyện có thể liên tưởng đến tình trạng của Real Madrid, La Liga và UEFA.

Sheriff, đội bóng đến từ Transnistria, đã làm cả thế giới chấn động khi đánh bại Real Madrid ngay tại Bernabeu. Nhà vô địch châu Âu 13 lần đã bị đánh bại bởi một đội bóng vô danh lần đầu được góp mặt ở vòng bảng Champions League. Sheriff đã thống trị bóng đá Moldova khi vô địch 19/21 mùa giải VĐQG vừa qua, thành tích còn tốt hơn vị trí bá chủ La Liga của Real và Barcelona khi hai đôi này thâu tóm 17 trong 22 chức vô địch gần nhất.

Một ngày sau khi Real Madrid trải qua thất bại nhục nhã bậc nhất trong lịch sử, Barcelona thất thủ 0-3 trên sân Benfica. Cùng với trận thua với tỷ số tương tự trước Bayern ở lượt trận đầu tiên, đội bóng xứ Catalonia thất bại cả hai lượt trận đầu tiên ở vòng bảng Champions League với hiệu số 0-6, đó là điều chưa từng xảy ra trong lịch sử tham dự giải đấu danh giá nhất châu Âu của họ.

Những kết quả của Real Madrid và Barcelona cho thấy cuộc khủng hoảng tài chính của bóng đá Tây Ban Nha đã ảnh hưởng trực tiếp đến những màn trình diễn trên sân cỏ của họ. Những câu hỏi nghiêm túc đã được đặt ra về tương lai của bóng đá Tây Ban Nha cùng hai CLB lớn nhất của họ, những đội bóng đã đặt cược mọi thứ vào sự ra đời của European Super League.

Hồi giữa tuần, La Liga đã công bố giới hạn lương chính thức cho các CLB. Giới hạn lương tại La Liga được tính toán trên chênh lệch doanh thu dự kiến, gồm cả tiền lãi chuyển nhượng với chi phí vận hành và khoản nợ phải trả của một CLB trong 1 mùa giải. Nhiều người tin rằng cách tính toán có phần mơ hồ khiến cho biện pháp kiểm soát tài chính của Liga kém hiệu quả hơn trong việc giảm thiểu bội chi ngân sách các đội bóng so với những biện pháp được đưa ra ở Premier League.

Trong công bố giới hạn lương mới nhất, quỹ lương trần của Barca chỉ là gần 98 triệu euro, ít hơn so với các đội như Villarreal và Real Sociedad, và giảm 382 triệu euro so với năm trước. Giới hạn lương của Real đã tăng từ 469 triệu euro lên hơn 739 triệu euro, nhiều hơn cả Sevilla, Atletico, Villarreal và Barcelona cộng lại. Nhưng điều này không có nhiều ý nghĩa bởi Real Madrid vẫn phải “thắt lưng buộc bụng” thời gian tới với khoản nợ khoảng 1,1 tỷ euro.

Sự chênh lệch lớn trong giới hạn lương của các CLB tại La Liga không thể hiện chính xác sức mạnh tài chính thực sự, bởi nhiều đội bóng đơn giản là không có đủ nguồn lực để “tận dụng” giới hạn lương tích cực mà La Liga “áp” cho họ.

Bức tranh tài chính của bóng đá Tây Ban Nha không có dấu hiệu khả quan hơn ở bối cảnh vĩ mô, nơi những tranh chấp về European Super League và khoản đầu tư 2,7 tỷ euro vào La Liga đổi lấy bản quyền truyền hình từ CVC đang chia rẽ một hệ sinh thái tài chính mong manh.

Trong nhiều năm, Real và Barcelona đã luôn chiếm tỷ trọng lớn hơn nhiều trong doanh thu từ bản quyền truyền hình và những nỗ lực cân đối lại nguồn tiền đó, đem đến sự công bằng hơn cho các đội bóng nhỏ đã dẫn bóng đá Tây Ban Nha đến thời điểm này. Chủ tịch Liga, Javier Tebas đã có sự ủng hộ của 39/42 CLB ở La Liga và Segunda cho thương vụ CVC. Chỉ có Real, Barcelona và Bilbao chống lại ông.

Mặc dù việc chia chác phần trăm doanh thu còn lâu mới đạt đến sự công bằng lý tưởng, nhưng đối với các CLB nghèo như Getafe và Levante, họ cần một nguồn tiền ngay để vượt qua cuộc khủng hoảng do đại dịch Covid-19 gây ra. Số lượng người đến sân đã tiếp tục giảm trong mùa giải này với các số liệu trong tháng 9 cho thấy trung bình chỉ có 70% sức chứa các SVĐ được lấp đầy. Các đội bóng khác, như Sevilla và Villarreal, cũng chờ đợi một cách san sẻ doanh thu công bằng hơn để có nguồn thu ổn định thay vì phải kiếm tiền theo kiểu mua đi bán lại các cầu thủ, ăn chênh lệch tiền chuyển nhượng trên thị trường.

Trong mùa giải 2019/20, Barcelona kiếm được 165 triệu euro từ các hợp đồng phát sóng các trận đấu ở La Liga, tiếp theo là Real Madrid (156 triệu euro), Atlético (124 triệu euro) và ở vị trí thứ tư là Sevilla với 79 triệu euro - ít hơn một nửa đội có thu nhập cao nhất. Trong cùng mùa mùa giải ở Premier League, nhà vô địch Liverpool kiếm được 175 triệu bảng từ chia sẻ doanh thu bản quyền truyền hình. Đội xếp thứ 4 là Chelsea kiếm được ít hơn Liverpool chỉ 14 triệu bảng. Ngay cả CLB đứng thứ 20 trong mùa giải đó, Norwich City, cũng kiếm được 94 triệu bảng. Sự bất bình đẳng ở La Liga là điều mọi người đều thấy rõ.

Theo thời gian, những bất bình đẳng tại La Liga gây ra sự mục ruỗng trong giải đấu. Dù nhận được “ưu tiên đặc biệt”, Real và Barca vẫn quyết tâm lập ra European Super League để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng vô độ của CLB. Với những đội bóng còn lại, họ không phải là đối tượng điên cuồng chi tiêu trong hai thập kỷ qua, họ cũng đã phải hoạt động trong một hệ thống bất bình đẳng chỉ để dành những quyền lợi tốt nhất cho hai đội bóng hàng đầu sẵn sàng bỏ rơi họ bất cứ lúc nào. Tương lai dài hạn của Liga sẽ phụ thuộc vào sự bình đẳng hơn, thúc đẩy khả năng cạnh tranh của tất cả các CLB. Trong khi đó, ở Champions League, Real Madrid và Barcelona chắc chắn sẽ khó khăn hơn rất nhiều trong việc cạnh tranh chức vô địch với những đại gia khác của bóng đá châu Âu.