3-5-2 của Conte đã khiến Liverpool trầy vi tróc vảy như thế nào?

Khi Antonio Conte được bổ nhiệm làm HLV trưởng Tottenham, ông lập tức chuyển hệ thống vận hành của Gà Trống từ hàng thủ 4 người sang hàng thủ 3 người, là 3-4-3 hoặc 3-4-1-2, giống với thời còn dẫn dắt Chelsea. Cùng với đó, Conte gia tăng cường độ và thắt chặt kỷ luật trên sân tập, kết hợp với quản lý nghiêm chế độ dinh dưỡng của các cầu thủ.

Hoàng Thông Le Foot

Liverpool hòa Tottenham, Klopp nổi giận với trọng tài

Tottenham bị xử thua, loại khỏi cúp châu Âu

HLV Conte thiết quân luật cho Tottenham từ bữa ăn

Hệ quả, 4 trận đấu đầu tiên của HLV người Italia cùng Spurs tại Premier League, đội bóng đều bất bại, thu về 10 điểm tổng cộng. Số điểm trung bình mỗi trận của Tottenham từ 1,5 dưới thời Nuno Espirito Santo tăng lên thành 2,5 dưới thời Conte; số bàn thắng trung bình cũng tăng từ 0,9 lên 1,75; trong khi số bàn thua trung bình cũng giảm từ 1,6 xuống 0,25.

Đáng chú ý nhất, Conte yêu cầu một cường độ thi đấu cao hơn, là kết quả của phương pháp tập luyện trên sân tập, phản ánh qua quãng đường di chuyển trung bình mỗi trận của Spurs đã tăng lên tới hơn 15km (từ 100,2km thời Nuno Santo lên 115,5km thời Conte). Đồng thời, số lần chạy bứt tốc của cả đội cũng tăng từ 123 lên 160.

Qua từng vòng đấu Premier League của Spurs dưới thời Conte, đội chủ sân Tottenham Hotspur Stadium đều di chuyển nhiều hơn các đối thủ họ đương đầu. Nhiều nhất là mức chênh lệch 6,26km Spurs tạo ra trước Norwich.

Nhưng nếu những Everton, Leeds Utd, Brentford và Norwich City đều là các tên tuổi không phải hàng top nước Anh, thì Liverpool lại là một thử thách lành ít rủi nhiều với Tottenham. Ba trận đấu gần nhất của đội bóng Bắc London trước các đội bóng thuộc khối Big Six truyền thống đều khép lại bằng những thất bại, là 0-3, 1-3 và 0-3.

Chưa kể, dù Chelsea và Brentford – những đội bóng sử dụng hệ thống hàng thủ 3 trung vệ để đương đầu trước Liverpool – từng thu về các kết quả hòa, thì 3 đối bóng gần nhất cũng chơi với hệ thống này đã phải nhận tổng số bàn thua là 0-10 khi gặp thầy trò Jurgen Klopp.

Cũng lịch sử chỉ ra rằng, trong sự nghiệp cầm quân ở các CLB tại giải vô địch quốc gia của mình, từ Atalanta, Juventus, đến Chelsea và Inter Milan, ít nhất đến trận đấu thứ 5, Conte mới nếm trải thất bại đầu tiên. Và trận thứ 5 của Conte cùng Tottenham tại Premier League chính là trước Liverpool.

Tuy nhiên, kết quả cuối cùng đã rõ, với trận hòa 2-2 trước Liverpool, Spurs dưới thời Conte vẫn chưa phải nhận thất bại ở giải đấu cao nhất nước Anh. Thậm chí, những diễn biến đầy tính drama trên sân, với tấm thẻ đỏ mà Andy Robertson phải nhận, dẫn đến một kết cục: Giá trị bàn thắng kỳ vọng mà Spurs có được là tới 2,5, trong khi của Liverpool là 1,7. Điều đó có nghĩa, nếu tận dụng tốt hơn những cơ hội tạo ra, đội chủ nhà đã có thể giành chiến thắng.

Vậy, Tottenham của Antonio Conte đã khiến Liverpool của Jurgen Klopp trải qua một trận đấu trày vi tróc vảy như thế nào?

Có một sự điều chỉnh nhỏ, nhưng mang lại hiệu quả lớn trong hệ thống chiến thuật của Tottenham trước Liverpool. Thay vì sử dụng 3-4-3 như mọi khi, Conte quyết định tiếp cận với cấu trúc 3-5-2, khi lựa chọn Dele Alli giữ vai trò chủ đạo là tiền vệ trung tâm lệch trái bên cạnh Harry Winks và Tanguy Ndombele. Hai mũi công là Son Heung-min và Harry Kane, với tiền đạo người Anh giữ vị trí cao hơn một chút. Hàng thủ 3 trung vệ gồm Ben Davies, Eric Dier và Davinson Sanchez. Hai wingback là Sessegnon và Emerson Royal.

Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đang ập vào các CLB Anh, Liverpool thiếu vắng các trụ cột là Virgil van Dijk, Fabinho và Thiago Alcantara, đó là chưa kể những trường hợp chấn thương khác. Một hàng tiền vệ chắp vá vì thế được Jurgen Klopp sử dụng trong hệ thống 4-3-3 quen thuộc, gồm Naby Keita, James Milner và nhất là cầu thủ trẻ Tyler Morton. Giữa hàng thủ, Ibrahima Konate sát cánh cùng Joel Matip. Ít ra, hàng công khủng khiếp với tam tấu Salah-Jota-Mane vẫn hiện diện trong đội hình xuất phát.

Về cơ bản, đây là cấu trúc của hai đội trong phần lớn thời gian bóng lăn, khi Liverpool cho thấy khả năng kiểm soát thế trận nhỉnh hơn.

Trước tiên, hãy nói về Liverpool. Dù sức mạnh hàng tiền vệ giảm đi trông thấy bởi sự thiếu vắng các trụ cột, đôi cánh của nửa đỏ vùng Merseyside vẫn là những vũ khí thượng thừa.

Trong đó, xu hướng vị trí đứng khi tấn công của Andy Robertson cao hơn so với Trent Alexander-Arnold. Ngoài ra, hậu vệ cánh trái người Scotland thường từ vị trí bám biên di chuyển chéo vào trong, tiến đến sát hoặc xâm nhập hẳn vào vòng 16m50.

Với Arnold, cầu thủ người Anh tiếp tục duy trì thói quen mới trong mùa giải này là xuất hiện ở khu vực hành lang trong cánh phải như một tiền vệ kiến thiết bóng. Chính cách chơi không khác gì một tiền vệ ấy mà mùa giải hiện tại của Premier League, Arnold đang là chân sáng tạo bậc nhất, khi dẫn đầu toàn giải đấu ở các hạng mục: Kiến tạo kỳ vọng với 6,8, kiến tạo kỳ vọng mỗi 90 phút với 0,43, số đường chuyền mang đến cơ hội ăn bàn rõ rệt là 50, số đường chuyền vào trong vòng cấm đối phương là 48, số đường chuyền tịnh tiến về phía trước là 148, số đường chọc khe là 10, số quả tạt là 63, cùng số đường chuyền dẫn tới dứt điểm là 84. Nói không ngoa, Arnold là hậu vệ cánh tấn công xuất sắc nhất lúc này.

Không chỉ những quả tạt sớm ở sát biên trong vai trò một hậu vệ cánh phải, Arnold giờ đây còn tinh thông cả những đường chuyền bổng uốn cong vào trong vòng 16m50, đưa quả bóng ra sau lưng hàng thủ đối phương, từ vị trí đứng mà vốn dĩ hết sức quen thuộc nơi Kevin De Bruyne của Man City.

Ngay từ những giây nhập cuộc đầu tiên của trận đấu, Trent đã rót một đường bóng như thế dành cho Robertson xâm nhập vào vòng cấm của Spurs. Cú đánh đầu sau đó của người đồng đội tiếc thay lại đi chệch cột dọc.

Nhưng đó là một lời cảnh báo về đường dây liên lạc từ hai cầu thủ đảm trách hai đầu cầu ở biên của Liverpool dành cho Tottenham. Để rồi, chính một quả tạt khác của Trent trong hiệp hai dành cho Robertson, người một lần nữa xâm nhập vòng 16m50 của Spurs, đã mang tới bàn thắng nâng tỷ số lên 2-1 cho các vị khách. Một lần nữa, Trent đứng thấp hơn, chuyền quả bóng cho Robertson đứng cao hơn.

Xu hướng di chuyển của Andy Robertson còn được thể hiện rõ trong bàn thắng quân bình tỷ số 1-1 của Liverpool ở hiệp thi đấu đầu tiên. Hậu vệ cánh người Scotland thả quả bóng dọc biên cho Sadio Mane băng xuống ở nách hàng thủ 5 người của Spurs, trước khi di chuyển chéo vào trong và tiến đến vòng 16m50.

Sau khi quả căng ngang của tiền đạo người Senegal bị cản phá, bóng dội ra tìm đến đúng vị trí Robertson ập vào.

Cầu thủ 27 tuổi đẩy quả bóng xuống gần đường biên ngang trước khi tạt cự ly gần chuẩn xác vào trong để Diogo Jota đánh đầu thành bàn.

Cả hai bàn thắng của đội khách đều in đậm dấu ấn đến từ những hậu vệ cánh của họ. Điều đó cho thấy, để hóa giải được sức mạnh tấn công biên của Liverpool không phải là một thử thách dễ dàng. Tuy vậy, Tottenham của Conte lại làm tốt trong việc khắc chế mũi công mang tên Mohamed Salah. Giờ, chúng ta hãy cùng mổ xe về hệ thống của Gà Trống.

Điều chỉnh nhỏ nơi cấu trúc hàng tiền vệ không khiến những đường nét đã được nhìn thấy trong các trận đấu trước của Spurs bị mất đi. Đó vẫn là hai wingback trái và phải, lần lượt là Sessegnon và Emerson, được yêu cầu đẩy lên cao, vừa mở rộng chiều ngang sân tối đa, vừa tạo ra chiều sâu cho những tình huống triển khai bóng trực diện từ vị trí trung vệ của đội chủ nhà.

Đồng thời, cách tiếp cận thu hút đối phương về một cánh, tấn công cánh đối diện vẫn được giữ nguyên, nhất là những tình huống lật quả bóng từ cánh trái sang cánh phải cho Emerson băng vào đón lấy trong vòng 16m50 ở phía cột xa.

Ở khu vực trung lộ, Spurs vẫn giữ một khối đội hình có thể nói là hẹp giữa các vị trí. Cụ thể trước Liverpool là hàng tiền vệ 3 người chơi không xa nhau, vừa đảm bảo sự chắc chắn trong phòng ngự, vừa tạo ra tính kết nối dễ hơn khi phản công. Đó cũng là kết quả của việc dành hành lang biên cho hai wingback.

Tùy vào hướng triển khai bóng của Liverpool mà Tottenham sẽ tổ chức gây áp lực tầm trung, với Ndombele sẽ gây sức ép lên Robertson, Alli gây sức ép lên Arnold.

Nhưng trên hết, cách lựa chọn đá với 3 tiền vệ trung tâm của Conte là nhằm tăng cường thêm quân số cho những pha chống triển khai bóng ở biên của Liverpool. Thông qua cấu trúc 3-5-2, Spurs có thể tạo ra thế áp đảo quân số ở biên trước đội khách, thường là thế 4 đánh 3, hoặc có lúc là 5 đánh 4.

Khi Liverpool phát triển bóng qua biên phải nhằm khai thác những điểm mạnh về tốc độ và khả năng rê dắt bóng của Salah, Dele Alli trong phần lớn thời gian giữ vai trò tiền vệ trái, sẽ hợp cùng wingback trái Sessegnon, tiền vệ trung tâm Harry Winks và trung vệ lệch trái Ben Davies tìm cách ngăn không cho Salah di chuyển vào vùng không gian ưa thích là hành lang trong ở rìa vòng 16m50. Rất thường xuyên chúng ta bắt gặp cảnh Salah hết sức vất vả trước sự vây ráp của đông quân số bên phía chủ nhà.

Có lẽ vì nhận thấy sự khó khăn trong suốt hiệp 1 của Salah mà sang hiệp 2, cụ thể là phút 60, Klopp quyết định có điều chỉnh về mặt nhân sự lẫn hệ thống, khi tung Roberto Firmino vào sân. Lúc này, hệ thống từ 4-3-3 của đội chủ sân Anfield chuyển thành 4-2-2-2 hoặc 4-4-2. Cũng có thể là thành 4-2-3-1 bởi xu hướng di chuyển lùi về trong vai trò số 9 ảo của Roberto Firmino. Nhưng trên hết, sự thay đổi này giúp Salah từ việc bị Spurs thường xuyên ép ra biên trong hiệp 1, chơi ở trung tâm trên hàng công, gần với vòng cấm đối phương hơn.

Phần nào, sự thay đổi về vị trí này cũng góp phần mang đến bàn thắng thứ hai của Liverpool trong trận đấu. Trong pha lập công của Robertson, ngoài sự kết hợp giữa Arnold với hậu vệ cánh người Scotland, chính Salah đã có mặt trong vòng cấm để nhận bóng từ phía cột xa sau quả tạt của Diogo Jota, từ đó đánh đầu khiến bóng bật ra tìm đến vị trí của người kiến tạo là Arnold.

Dẫu vậy, không thể phủ nhận, Spurs đã làm rất tốt nhiệm vụ phong tỏa Salah trong hầu hết thời gian bóng lăn trên sân. Qua đó, chân sút người Ai Cập, vốn dĩ đã luôn góp dấu giày vào ít nhất 1 bàn thắng trong liên tiếp 15 trận đấu, tịt ngòi và không có kiến tạo. Cả trận, Salah chỉ có được đúng 2 pha dứt điểm và không pha dứt điểm nào đi trúng đích.

Không chỉ dừng lại ở phòng ngự, Tottenham còn biết cách đe dọa khung thành đối phương trong cả hai hiệp đấu, với rất nhiều cơ hội tạo ra và ghi được 2 bàn.

Đến đây, chúng ta phải đặc biệt nói tới sự kết hợp của cặp đôi Harry Kane và Son Heung-min. Đưa quả bóng tìm đến hai ngôi sao này là công việc chủ đạo của các cầu thủ Spurs trên sân. Nhưng chính cách di chuyển và phối hợp của hai cầu thủ này lại là một nét đẹp đầy chết chóc.

Xu hướng di chuyển nhận bóng của Kane là tìm cách vượt mặt sang bên hông trung vệ Ibrahima Konate. Còn với tiền đạo người Hàn Quốc, là những bước chạy đâm thẳng vào khoảng trống giữa Konate và Joel Matip.

Chính từ một đường nét di chuyển kiểu như thế mà Harry Kane đã nhận đường chọc khe hoàn hảo từ Ndombele trong khi vẫn tăng tốc đoạn ngắn, từ đó dứt điểm chìm về phía góc xa đánh bại Alisson để mở tỷ số trận đấu.

Trong hiệp 2, Conte có lẽ đã khuyến khích Dele Alli giữ vị trí cao hơn, tham gia tấn công nhiều hơn thay vì duy trì một cấu trúc 3 tiền vệ trung tâm hẹp như hiệp 1. Đó cũng là lúc đội chủ nhà tung ra nhiều đòn đánh theo trục dọc bất ngờ hơn, khi không phụ thuộc vào sự kết hợp của cặp Kane và Son. Cụ thể là những tình huống phất bóng dài đưa ra sau lưng hàng thủ Liverpool dành cho Alli băng xuống đón lấy. Hai lần như thế, Tottenham suýt chút nữa đã có thể ghi bàn.

Sự kết hợp của những miếng đánh nhanh theo trục dọc ở trung lộ, cùng các pha di chuyển khôn ngoan của Kane và Son trên hàng công là công thức làm nên bàn thắng quân bình tỷ số 2-2 cho Spurs. Đấy cũng là một mô hình đã được bắt gặp ngay từ trận đấu đầu tiên Conte cầm quân, gặp Vitesse ở Europa Conference League.

Đến khi Liverpool mất người vì chiếc thẻ đỏ của Robertson, và Lucas Moura được Conte tung vào sân, những pha phối hợp như vậy càng được Tottenham sử dụng liên tiếp trong những phút còn lại của trận đấu.

Kết lại, Tottenham và Liverpool hội tụ đầy đủ mọi yếu tố cần thiết để làm nên một trận cầu hấp dẫn, đầy tính giải trí, nhưng không thiếu những khía cạnh chuyên môn chiến thuật thú vị. Hòa là một kết quả đẹp với cả đôi bên. Đặc biệt với Tottenham, chúng ta càng có thêm cơ sở để tin rằng Antonio Conte đang thật sự thay da đổi thịt lối chơi của tập thể này.